Əmir Teymurun parlaq xatirəsinə…

11 Aprel 2017 15:33

Xəbər 1612 dəfə oxunub

Dünyanın fateh sərkərdəsi Əmir Teymurun həmişə əziz olan parlaq xatirəsinə ithaf etdiyim bu yazıda öncə sərkərdənin uşaqlıq illərinə nəzər salaq. O, 1336-ci ilin 9 aprel tarixində, Mərkəzi Asiyada Keş şəhərinin yaxınlığındakı Hoca-İlqar kəndində dünyaya gəlib. Onun uşaqlıq və gənclik illəri Keş dağlarında keçib. Gənc olarkən Teymur ov etməyi, at yarışlarını, nizə tullamağı və ox atmağı çox sevirdi. O, hələ uşaq olarkən hərbi oyunlara böyük maraq göstərirdi. Tarağayın yanında qulluq edən atəbəylər 10 yaşından etibarən Teymurun tərbiyəsi ilə məşğul olmağa başlayıblar. Onlar Teymura idman oyunlarını və hərb sənətinin sirlərini dərindən öyrədiblər. Teymur çox cəsur və təmkinli insan olub. Ayıq mühakimə yürütmək keyfiyyətinə malik olan Teymur ən çətin anlarda ən düzgün qərarları qəbul etməyi bacarıb. Xasiyyətinin bu xüsusiyyətləri insanları ona cəlb edirdi. Teymur barədə mənbələrdə olan ilk məlumatlar 1361-ci ildən etibarən onun siyasi fəalliyyətə başlaması ilə meydana gəlib.
Əmir Teymur 18 Fevral 1405 tarixində, Çinə səfərə gedərkən Otrar’da 69 yaşında öldü. Ölüm səbəbi qulunc idi.Dərhal, Səmərqəndə gətirilərək nəvəsi Xəlil Sultan tərəfindən, daha əvvəl ölmüş olan nəvəsi Məhəmməd Sultanın Ruh Abâd yaxınlarındakı mədrəsəsinə dəfn edildi. Teymur, nəvəsi Məhəmməd Sultanı taxtının varisi kimi görürdü. Ancaq Məhəmməd Sultanın 1404-ci ildə, gözlənilməz şəkildə gənc yaşında ölümünün ardından Teymur bu çox sevdiyi və ardılı olaraq gördüyü nəvəsi üçün Səmərqəndin seçmə bir təpəsində adına yaraşar bir böyük mozeleum inşasını əmr etmiş Məhəmməd Sultan bura dəfn edilmişdi. Mozeleum, abidə məzar, məscidi və mədrəsə strukturlarından meydana gəlirdi. Teymur da ölümünün ardından çox sevdiyi nəvəsinin yanına dəfn edildi. O zamandan sonra Gur Əmr, bütün Teymur xanədanın birlikdə yatdığı abidə məzar vəziyyətinə gətirildi. Teymurun ölümündən sonra oğlu Şahruh, digər oğlu Miranşah və nəvəsi Uluqbəy bura dəfn edildi. Gur Emir Mavzoleyi yeddi hissədən ibarət idi: Sağda müsəlmanların dua etdiyi hanaka, solda mədrəsə və mərkəzdə mosoleum, iki tərəfində abidəsi tamamlayan iki minarə. Mədrəsə və hanaka günümüzə çata bilməmişdir. Abidənin yüksək qübbəsinin altında üç sıra halında yan-yana yatan on qədər mərmər məzar daşı olmaqla birlikdə Yalnız Teymurun mezartaşı qara rəngdə nephritis daşıdır ancaq bura simvolik məzardır. Gerçək məzar bu salonun altındakı salonda var və ziyarətə açıq değildir.Teymurun bədəni, daş lahdinin içində yatmaqdadır. İslam ənənəsi ilə başı Məkkədəki Kəbəyə istiqamətlidir. Orta Asiya ənənəsində müqəddəs ölülərin məzarlarına qoyulan at quyruğunun burada da olduğu mozelenin təmiri əsnasında ortaya çıxarılmışdır.).

Atabəylər ocağından od almısan,
Şəmsəddin tək Turanımda ucalmısan,
Tarix deyə bilməz sənə, qocalmısan,
Əmir Teymur, əbədiyyən gənc qalmısan,
Alqış olsun yürüşünə səfərinə,
Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə!

Ulu Əmir! Turan yolun, yolumuzdu,
Vuran qolun qolumuzdu,
Türk imanın İslam, Quran yolumuzdu.
Alqış olsun yürüşünə səfərinə,
Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə!

Sən Babəkin, Eldənizin davamçısı,
Sən Allahın şər üstündə öz qamçısı,
Sən İblisə qarşı türkün yardımçısı,
Alqış olsun yürüşünə səfərinə,
Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə!

Əbədidir bu açdığın yolun sənin,
Oğuz, səlcuq, karluk, qıpçaq qolun sənin,
Sevər səni Ata, Ana – dolun sənin,
Alqış olsun yürüşünə səfərinə,
Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə!

Türkün taleyi ilə oynamaq olmaz!!!

Tarixi şəxsiyyət Nuru Paşa Qafqaz İslаm Оrdusunun kоmаndаnı vəzifəsinə 29 yаşında təyin оlunub. Gənc yaşında göstərdiyi qəhrəmanlıqlara görə, ona növbədənkənаr gеnеrаl-mаyоr rütbəsi vеrilib. O da təsadüfi deyil ki, Nuru Paşa 1918-ci ilin mаyındа Аzərbаycаnа gələrək Qafqaz İslаm Оrdusunun yаrаdılmаsındа və təşkilаtlаnmаsındа, Аzərbаycаnа türk qüvvələrinin vаxtındа gətirilməsində, nəhаyət, Аzərbаycаnın düşmənlərdən təmizlənməsində böyük rоl оynаyıb. Nuru Paşanın qоşunlаrı 1918-ci il iyunun 17-dən sеntyаbrın 14-dək bir-birinin аrdıncа uğurlu döyüş əməliyyаtlаrı аpаrаrаq Аzərbаycаn tоrpаqlаrını bоlşеvik-dаşnаk qüvvələrindən təmizlədi və həmin ilin 15 sеntyаbrındа Bakını аzаd еdib. Onun qəhrəmanlıqlarından bəhs edən bu şerimdə Nuru Paşanın şəxsiyyətinə olan hörməti tam səmimiyyətimlə dilə gətirməyə çalışmışam.  Paşam dirigözlü açar səhəri, Döyüşlərdə kişnədər ağ kəhəri, Boz qurd kimi ucalar hər zəfəri, Sən qalib ordunun komutanısan! Göy üzündə şimşək kimi çaxardı, Yer üzünə alov töküb yağardı, Yağıları süngüsünə taxardı, Sən qalib ordunun komutanısan! Bakımızın xilasgarı, Qacarı, Çətin anda bura saldın güzarı, Darvazası, həm kilidi, açarı, Sən qalib ordunun komutanısan! Saqqallı, yaraqlı xoxan gədalar, Üz üstə uzanan, yatan gədalar, Döyüş meydanından qaçan gədalar, Sən qalib ordunun komutanısan! Silaha sarıldın könüldən, candan, Vartuşlar can verdi sənə bir yandan, Beləcə qurtardın Bakını qandan, Sən qalib ordunun komutanısan! Qaranca danışır qara köpəklər, Düşüblər tələyə, tora köpəklər, Yambızı qaysaxlı yara köpəklər, Sən qalib ordunun komutanısan! Dillər əzbəridi sənin soyadın, Külək nə aparar daşdan, qayadan, Türk oğlu bəllidi süddən, mayadan, Sən qalib ordunun komutanısan! Turanı türklərsiz qalamaq olmaz, Odsuz samavarı odlamaq olmaz, Türkün taleyi ilə oynamaq olmaz, Sən qalib ordunun komutanısan! Yürüşün mübarək, adın mübarək, Ocağın mübarək, odun mübarək, Daddın qələbənin dadın, mübarək, Sən qalib ordunun komutanısan!

Aprel 11, 2017 15:51

Əmir Teymurun parlaq xatirəsinə…

Dünyanın fateh sərkərdəsi Əmir Teymurun həmişə əziz olan parlaq xatirəsinə ithaf etdiyim bu yazıda öncə sərkərdənin uşaqlıq illərinə nəzər salaq. O, 1336-ci ilin 9 aprel tarixində, Mərkəzi Asiyada Keş şəhərinin yaxınlığındakı Hoca-İlqar kəndində dünyaya gəlib. Onun uşaqlıq və gənclik illəri Keş dağlarında keçib. Gənc olarkən Teymur ov etməyi, at yarışlarını, nizə tullamağı və ox atmağı çox sevirdi. O, hələ uşaq olarkən hərbi oyunlara böyük maraq göstərirdi. Tarağayın yanında qulluq edən atəbəylər 10 yaşından etibarən Teymurun tərbiyəsi ilə məşğul olmağa başlayıblar. Onlar Teymura idman oyunlarını və hərb sənətinin sirlərini dərindən öyrədiblər. Teymur çox cəsur və təmkinli insan olub. Ayıq mühakimə yürütmək keyfiyyətinə malik olan Teymur ən çətin anlarda ən düzgün qərarları qəbul etməyi bacarıb. Xasiyyətinin bu xüsusiyyətləri insanları ona cəlb edirdi. Teymur barədə mənbələrdə olan ilk məlumatlar 1361-ci ildən etibarən onun siyasi fəalliyyətə başlaması ilə meydana gəlib. Əmir Teymur 18 Fevral 1405 tarixində, Çinə səfərə gedərkən Otrar'da 69 yaşında öldü. Ölüm səbəbi qulunc idi.Dərhal, Səmərqəndə gətirilərək nəvəsi Xəlil Sultan tərəfindən, daha əvvəl ölmüş olan nəvəsi Məhəmməd Sultanın Ruh Abâd yaxınlarındakı mədrəsəsinə dəfn edildi. Teymur, nəvəsi Məhəmməd Sultanı taxtının varisi kimi görürdü. Ancaq Məhəmməd Sultanın 1404-ci ildə, gözlənilməz şəkildə gənc yaşında ölümünün ardından Teymur bu çox sevdiyi və ardılı olaraq gördüyü nəvəsi üçün Səmərqəndin seçmə bir təpəsində adına yaraşar bir böyük mozeleum inşasını əmr etmiş Məhəmməd Sultan bura dəfn edilmişdi. Mozeleum, abidə məzar, məscidi və mədrəsə strukturlarından meydana gəlirdi. Teymur da ölümünün ardından çox sevdiyi nəvəsinin yanına dəfn edildi. O zamandan sonra Gur Əmr, bütün Teymur xanədanın birlikdə yatdığı abidə məzar vəziyyətinə gətirildi. Teymurun ölümündən sonra oğlu Şahruh, digər oğlu Miranşah və nəvəsi Uluqbəy bura dəfn edildi. Gur Emir Mavzoleyi yeddi hissədən ibarət idi: Sağda müsəlmanların dua etdiyi hanaka, solda mədrəsə və mərkəzdə mosoleum, iki tərəfində abidəsi tamamlayan iki minarə. Mədrəsə və hanaka günümüzə çata bilməmişdir. Abidənin yüksək qübbəsinin altında üç sıra halında yan-yana yatan on qədər mərmər məzar daşı olmaqla birlikdə Yalnız Teymurun mezartaşı qara rəngdə nephritis daşıdır ancaq bura simvolik məzardır. Gerçək məzar bu salonun altındakı salonda var və ziyarətə açıq değildir.Teymurun bədəni, daş lahdinin içində yatmaqdadır. İslam ənənəsi ilə başı Məkkədəki Kəbəyə istiqamətlidir. Orta Asiya ənənəsində müqəddəs ölülərin məzarlarına qoyulan at quyruğunun burada da olduğu mozelenin təmiri əsnasında ortaya çıxarılmışdır.). Atabəylər ocağından od almısan, Şəmsəddin tək Turanımda ucalmısan, Tarix deyə bilməz sənə, qocalmısan, Əmir Teymur, əbədiyyən gənc qalmısan, Alqış olsun yürüşünə səfərinə, Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə! Ulu Əmir! Turan yolun, yolumuzdu, Vuran qolun qolumuzdu, Türk imanın İslam, Quran yolumuzdu. Alqış olsun yürüşünə səfərinə, Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə! Sən Babəkin, Eldənizin davamçısı, Sən Allahın şər üstündə öz qamçısı, Sən İblisə qarşı türkün yardımçısı, Alqış olsun yürüşünə səfərinə, Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə! Əbədidir bu açdığın yolun sənin, Oğuz, səlcuq, karluk, qıpçaq qolun sənin, Sevər səni Ata, Ana - dolun sənin, Alqış olsun yürüşünə səfərinə, Türk dünyamı yaşatdığın zəfərinə!

Aprel 11, 2017 15:33