2020-ci ildə müdafiəyə ayrılan xərclər 2 trilyon ABŞ dollarına bərabər olub

26 Aprel 2021 15:08

Xəbər 409 dəfə oxunub

2020-ci ildə dünya üzrə müdafiəyə ayrılan xərclər təqribən 2 trilyon ABŞ dollarına bərabər olub.Azərtac Stokholm Sülh Problemlərinin Tədqiqatı İnstitutunun (SIPRI) mətbuat üçün yaydığı məlumata istinadla xəbər verir ki, 2020-ci ildə dünya üzrə hərbi xərclər 2019-cu illə müqayisədə 2,6 faiz artaraq, 1981 milyard ABŞ dollarına bərabər olub.2020-ci ildə ən iri müdafiə büdcəsinə malik ölkələrin beşliyinə ABŞ, Çin, Hindistan, Rusiya və Böyük Britaniya daxildir ki, dünya üzrə məcmu hərbi xərclərin 62 faizi onların payına düşür.Tədqiqatçıların qeyd etdiyi kimi, hərbi xərclərin 2,6 faiz artması ÜDM-in dünya üzrə əsasən COVID-19 pandemiyasının iqtisadi fəsadları ilə bağlı 4,4 faiz azaldığı ildə baş verib. İqtisadiyyatın zəifləməsi nəticəsində hərbi xərclərin dünya üzrə orta göstəricisi 2019-cu ildə ÜDM-in 2,2 faizi ilə müqayisədə 2020-ci ildə ÜDM-in 2,4 faizinə çatıb. Bu, 2009-cu böhran ilindən bəri illik hesablamada hərbi xərclərin ən yüksək artımıdır.Bununla belə, pandemiya bu sahədən də yan keçməyib və 2020-ci ildə bir sıra ölkələr müdafiə xərclərinin bir hissəsini koronavirusa qarşı mübarizəyə yönləndirməli olublar. Cənubi Koreya, Braziliya, Rusiya və Çili müdafiə sahəsinə əvvəlcədən planlaşdırıldığından az vəsait xərcləyən ölkələrdəndir. SIPRI ekspertləri pandemiya şəraitində başqa ölkələrdə də bu trendin davamlı olması ehtimalını yüksək dəyərləndirirlər.Ekspertlər ümumilikdə, ABŞ-ın hərbi xərclərinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasını qeyd edirlər. 2020-ci ildə ABŞ-ın hərbi xərcləri təqribən 778 milyard dollara çatıb, bu da 2019-cu illə müqayisədə 4,4 faiz çoxdur. İllik hesablamada 2020-ci ildə dünya üzrə hərbi xərclərin 39 faizi ABŞ-ın payına düşür. Beləliklə, ABŞ-ın hərbi xərcləri 7 illik fasiləsiz azalmadan sonra ardıcıl olaraq üçüncü ildir ki, artıb.Ardıcıl olaraq 26 ildir Çinin hərbi xərcləri artaraq, 2020-ci ildə 252 milyard ABŞ dolları təşkil edib. Bu, 2019-cu illə müqayisədə 1,9 faiz artımı ifadə edir.Hərbi xərclərin artımı NATO-ya üzv ölkələr arasında da müşahidə edilib. Praktiki olaraq, Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının bütün üzvləri 2020-ci ildə hərbi yükün artımı ilə qarşılaşıblar. Nəticədə NATO-ya üzv 12 ölkə hərbi xərclərə öz ÜDM-lərinin 2 faizi və ya daha çox vəsait sərf ediblər.xeber100.com

 

 

Formula 1 Komissiyasının yeni ildə birinci iclası təşkil olunub

Fevralın 5-də Londonda Beynəlxalq Avtomobil Federasiyasının (FIA) biryerlik maşınlarında yürüş üzrə direktoru Nikolas Tombasisin və Formula 1-in prezidenti Stefano Domenikalinin sədrliyi ilə Formula 1 Komissiyasının yeni ildə birinci iclası təşkil olunub. Xarici media xəbər verir ki, iclasda bir sıra məsələlər nəzərdən keçirilib, o cümlədən 2024-cü ildən qüvvəyə minəcək sprintli yürüş uik-endinin yeni formatı təsdiqlənib. Yeni format bu şəkildədir: cümə günü sprintdən əvvəl yeganə məşq və təsnifat. Şənbə günü sprint və yürüşdən əvvəl əsas təsnifat, bazar günü isə yürüş. Bu dəyişikliklər FIA-nın fevralın 28-də keçiriləcək Ümumdünya Şurasında rəsmi şəkildə təsdiqlənməlidir. Komissiyanın iclasında texniki və idman reqlamentlərinə də dəyişikliklər olunub. 2024-2025-ci illərdə bir pilot üçün mövsüm ərzində güc qurğularının sayının artırılaraq dördə çatdırılması təklifi bəyənilib. Eləcə də yürüş zamanı DRS-ni (Drag Reduction System – ön müqavimətin azaldılması sistemi) startdan bir dövrə vurduqdan və yaxud təhlükəsizlik avtomobili trasdan çıxdıqdan sonra restartın ardınca aktivləşdirmək mümkündür. Вundan əvvəl yalnız iki dövrədən sonra DRS-nin istifadəsinə icazə verilirdi. Bundan başqa, Formula 1 Komissiyası 2026-cı ilin reqlamentinə dair bir sıra mövzuları, xüsusən maliyyə və dayanıqlı inkişaf məsələlərini müzakirə edib. 2024-cü il üçün texniki, idman və maliyyə reqlamentlərinə də cüzi dəyişikliklər edilib.xeber100.com

Fevral 6, 2024 14:51

“SpaceX” kompaniyasının daşıyıcı raketi “Starlink” peykindən ibarət növbəti qrupu orbitə çıxarıb

“SpaceX” kompaniyasının “Falcon 9” daşıyıcı raketi qlobal internet şəbəkəsi üçün nəzərdə tutulan 22 “Starlink” peykindən ibarət növbəti qrupu orbitə çıxarıb. “SpaceX” kompaniyasının məlumatına görə, “Falcon 9” yanvarın 23-də ABŞ-ın Sakit Okean sahilləri vaxtı ilə saat 16:35-də Birləşmiş Ştatların Kosmik Qüvvələrinin Kaliforniya ştatında yerləşən Vandenberq bazasından start götürüb. Daşıyıcı raketin artıq 16-cı dəfədir istifadə olunan birinci pilləsi Sakit okeandakı “Of Course I Still Love You” dəniz platformasına eniş edib. “SpaceX” indiyədək kosmik fəzaya ümumilikdə 5,7 mindən çox peyk buraxıb. Onların bəziləri sıradan çıxıb, 5,3 mindən çoxu isə işlək vəziyyətdədir. Kompaniyanın layihəsi olan “Starlink” internet şəbəkəsi dünyanın 70 ölkəsində əlçatandır. Pentaqonun məlumatına görə, onun xidmətindən ABŞ hərbçiləri də istifadə edirlər. Dünyanın ən böyük peyk operatoru olan “SpaceX” orbitə ümumilikdə 12 minə yaxın kosmik aparat çıxarmaq niyyətindədir. Təxminən 10 milyard dollara başa gələcək layihə planetin istənilən guşəsində genişzolaqlı internetə çıxışı təmin etməyə imkan yaradacaq. Kompaniya növbəti mərhələdə orbital qruplaşmadakı kosmik aparatların sayını 30 minə çatdırmağı planlaşdırır.xeber100.com

Yanvar 24, 2024 11:42

Ankara 13 oktyabr 1923-cü ildə Türkiyə Cümhuriyyətinin paytaxtı elan olunub

Qurtuluş Savaşının mərkəzi olan Ankara 1923-cü il oktyabrın 13-də Anadolu düşmən işğalından azad edildikdən sonra gənc Türkiyə Cümhuriyyətinin paytaxtı elan olunub. Birinci Dünya müharibəsinin sonunda Türkiyə işğal edildikdən sonra Qazi Mustafa Kamal Paşa 1919-cu il mayın 19-da Samsuna gələrək Qurtuluş Savaşını başladır. Ankaranın savaşdakı əhəmiyyəti onun Geyve Boğazı, Kütahya və Afyon kimi düşmən işğalı altında olan mövqelərlə dəmir yolu əlaqəsi və kifayət qədər döyüş imkanlarına malik olmasından irəli gəlirdi. Müharibənin uğurunu təmin etmək üçün nizami orduların yaradılması qərarı da məhz Ankarada qəbul edilmişdi. Bu ordular İnönü, Sakarya və Dumlupınarda düşməni məğlub etdi. Qurtuluş Savaşı 1922-ci il avqustun 30-da qazanılan zəfərlə başa çatdı. Bunun ardından 1923-cü il oktyabrın 9-da Türkiyənin xarici işlər naziri İsmət Paşa “Türk dövlətinin inzibati mərkəzi Ankara şəhəridir” ifadəsinin yer aldığı qanun layihəsini parlamentə təqdim edir. Qanun layihəsi həmin il oktyabrın 13-də Parlamentin Ümumi Məclisində səs çoxluğu ilə qəbul olunur. Ankara paytaxt elan olduqdan sonra şəhərdə sürətli tikinti və yenidənqurma işlərinə başlanılır. Xarici mütəxəssislər dəvət edilərək şəhərin gələcək planı hazırlanır. Yenidənqurma işlərində təhsil və mədəniyyət müəssisələrinə üstünlük verilir. Bu gün Türkiyənin paytaxtı elan edilməsinin 100-cü ili qeyd olunan Ankara dünyanın ən qabaqcıl və müasir şəhərlərindən biridir.

Oktyabr 13, 2023 15:06