Təbiəti sevirəm

Təbiəti sevirəm! Necə varsa elə,olduğu kimi. Payızın çən-çiskinini, tozanaqlı küləyini. Ayaq altda qızılı rəngə çalan xəzələ dönmüş yarpaqlarını. Fəsilləri insanlara bənzədirəm.Məsələn payızın havasında, dəli-dolu, coşub-daşan, təbiətən dəyişgən bir insanın abu-havası var. Hər gün, hər an dəyişə bilər. Gah əsər, gah coşar, gah göz yaşını axıdar, gah da həzin sakitliyi ilə könülləri kövrəldər.Payız ceşid-çeşid, dadlı-tamlı meyvələri ilə ağız tamın dada gətirər, cavanları xoşhal edən çal-çağırlı toyları ilə yadda qalar. Payız üzün bozardıb, Vurub-çatır hamını. Havanın zoruna bax, Atır evin damını. Göyün üzü qaralıb, Yağış selləmə gəlir. Qarılar yerin salıb, Istisinə dincəlir. Ağaclara vay tutur. Küləyin qamçıları. Gözüm tavanda qalıb, Nə yaman damcılayır. Təbiəti çox sevirəm, çox! Qışın oğlan çağında ürəklərin hərarəti artır. Sevənlər bir-birinə can atır. Qəlblərində qövr edən sevgi atəşi onları qışın şaxtasında isidir. Yağan qar ruzi-bərəkətdən xəbər verir. Qışın şaxtası, göydən yerə yağan lopa-lopa qar könlümüzə nağıl dolu dünyanın şirinliyini gətirir. Bu qışın şaxtası kəsəcək məni, Bu qışın, o qışa bənzəri yoxdu. Quşbaşı qara bax, başımın üstə, Allah! elə yağdı, gözlərim qorxdu. Bu qışın qənimi sevən ürəklər, Nə boran qorxudar, nə qar, nə çovğun. Əllər birləşəcək şaxtalı gündə, Gözlər baxışacaq, hey oğrun-oğrun. Bu qışın elə bil sonu yox kimi, Ağ pəmbə buluda bənzəri vardı. Uşaqlar əl çalıb qışqırışacaq, Ay aman!nə gözəl, nə gözəl qardı. Təbiəti çox sevirəm, çox! Yamyaşıl qumaşa bələnmiş allı-güllü, nazlı-qəmzəli yazı isə daha çox sevirəm. Yazın bam-başqa gözəlliyi, müşgü-əmbər qoxulu ətri var. Mənə elə gəlir ki, təbiətin ən şahanə fəsli yazdır. Ağaclarda açılan yarpaqların təravəti, çiçəklərin qoxusu, leysan yağışının sirli-sehirli, ürəklərə məlhəm olan görünüşü. Dağların billur rəngli şaqraq şəlaləsi Bizi məftun edir. Yazın nazlı-qəmzəli görünüşü könülləri riqqətə gətirib, hər birimizin arzularına yeni çalarlar hopdurur. Yazın gəlişidi, dəlib bağrımı. Ruhumun qanadı pərvazlanacaq. O güllü, çiçəkli bağlar içində, Könlümün nəğməsi qanadlanacaq. Düzlərə vurğunam, lalə biçimli, Yamyaşıl yamaclar, xəlisi otdan. Buz bulaq bal kimi, suyu içimli, Bu cənnət salacaq atlını atdan. Əlvanlıq içində çaşıb qalmışam. Bu yazın gəlişi başqa olacaq. Nəğməmin hər bəndi, hər sətri bu gün, Güllərin özüylə bir doğulacaq. Təbiəti çox sevirəm! Çox. Çal-çağırlı, haylı-küylü, bol məhsullu, uşaqlarımızın at oynatdığı fəsillərdən biri olan yayı da sevirəm. Körpələr yayda boy atır, böyüyür. Nənələr nəvələrinə daha da qovuşur, yaxın olur. Günəşli yay fəsli...Balalarımızın qayğısız günlərinin başlanğıcıdır. Uşaqlar yay fəslinin sahibinə çevrilirlər. Meşə gəzintiləri. Dəniz sahilində coşqu, sevinc, fərəh. Dağların ağuşunda,sərinliyi hamıya rahatlıq verən yaylaqlarda unudulmaz günlər. Belə məqamlarda xoşbəxtliyin ölçüsü sonsuzdur. Bu güllərin içində, Gülə dönəcəm özüm. Əlvanlıqdan pay alıb, Boyanacaq hər sözüm. Gah yasəmən olacam, Gah da çəmən çiçəyi. Gah qırmızı,gah sarı, Min çalarda ləçəyim. Kəpənəyi rəngbərəng, Böcəyi xallı-xallı. Meşənin üzü rübənd, Nurlu gəlin misallı. Meyvəsi bol, suyu bol, Hər qarışı bərəkət. Nabran mənim gözümdə, Məmləkətdi, məmləkət. Ağacları qol-boyun, Yallı gedir elə bil. Vurulmuşam buyurda, Onunla mən də dilbir.            

Kültür köprüsü “Borçalı elat şenlikleri” dinamitlenmektedir

Gürcistan siyasi haritası içinde bulunan Borçalı Mahalı, Azerbaycan kültür coğrafyasının bir parçasını oluşturmaktadır. Bu bölgede yaşamakta olan Türklüğün önemli bir bölümü tarihi süreç içerisinde Anadolu'ya yani Türkiye'ye göç etmiş, bir kısmı da Azerbaycan Cumhuriyeti siyasi sınırları içine çekilmişlerdir.  Bu asırlardır yaşanan ayrılığa son vermek adına, Borçalı Cemiyeti Başkanı Zelimxan Memmedli öncülüğünde "Borçalı Elat Şenlikleri" adıyla bir proje 2009 yılında bu kültürün parçalarını bir araya getirme fikri ile hayata geçirilmiştir. 8 Yıllık bir çalışmanın sonucu her geçen yıl üç ülkede de  toplumun ilgisi katlanarak çoğalmıştır. Borçalı Elat Şenlikleri doğal bir  kültür köprüsü olmasının yanında,  bir misyonu da Gürcistan-Azerbaycan-Türkiye  arasında  sosyal-kültürel ve siyasi  bağların gelişmesine katkı sağlamaktır. İşte! Çok önemsenmesi gereken bu köprü maalesef Gürcistan Devleti ve yerel idaresi olan, Dımanis Belediye Başkanı tarafından dağıtılmaya çalışılmaktadır. 2009 yılından bu güne kadar her yıl düzenli olarak, 26 Temmuz günü Borçalı Elat Şenlikleri adıyla,  Dmanis-Armutlu Yaylasında kutlanan  bu program, gerek Gürcistan'da, gerek Azerbaycan'da, gerek Türkiye'de olsun, bu kültüre aidiyet duyanların yoğun ilgisine mahzar olmuştur. Dünyanın bir çok ülkesinden bu şenliklere katılımlar olmuş ve  2015 yılında katılımcı sayısı 30 000 kişiyi geçmiştir. Bu arada 2015 yılında yapılan şenliklere Gürcistan resmi kurumları da katılım göstermiş Gürcü folklor kültüründen örnekler sunmuştur. Gürcistan yetkililerinin bu katılımı camiamızda büyük bir memnuniyet yaratmış ve bu yıl işbirliği içinde gerçekleştirilmesi kararı alınmıştır. Bu yıl da davet  üzerine  bu şenliklere katılmak için Gürcistan'a gittiğimizde Borçalı Elat Şenlikleri adıyla yapılmakta olan bu şenliklerin dönüştürüldüğünü  görünce üzüldük. Bizlerin beklentisi, Borçalı Cemiyet Başkanı Zelimxan Memmedli'ye geçmiş yıllarda konulan anlamsız ülkeye giriş yasağının kalkmasını beklerken Gürcü yetkililer, üç yıldır hiçbir gerekçe göstermeden Borçalı Cemiyet Başkanı Zelimxan Memmedli'ye ülkeye giriş yasağı aynen devam ettiğini gördük. Bu durum karşısında sivil toplum teşkilatları olarak, Gürcistan Ankara büyükelçiliği ziyaret edilmiş, bu durumun düzeltilmesini istemiştik. Ne yazık ki bu yılki şenlikleri resmi yetkililerin ele alması ile asıl maksat ortaya çıkmış bulunmaktadır.  Armutlu Yaylasının bağlı olduğu ilçenin resmi yetkilileri, bu şenlikleri kendilerinin yapacağını ve adını da değiştirdiklerini bildirdiler. Ayrıca Kutlamalarda Gürcistan,Azerbaycan ve Türkiye bayraklarının altında yapıla gelmiş ve her üç ülkenin bağımsızlık marşları ile açılış yapılmışken, bu bayramların dokusuna aykırı bir şekilde Türkiye ve Azerbaycan bayraklarının yerine de Gürcistan bayraklarının asıldığını gördük. Organizasyon komitesinin tüm çabalarına rağmen, Gürcistan yetkililerinin anlamsız tutumları sonucunda, sırf Gürcistan bayrağının altında ve şenliğin adının değiştirilmesinin kabul edilmez olduğunu bildiren bir kararla o sahnede kutlamalara katılmayarak, ayrı bir kutlama alanına geçildi. Tören öyle ya da böyle tamamlandı. Gelinen bu noktada Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan arasında yaratılmış olan dostluk ve iyi ilişkilerin büyük yara aldığını söyleyebiliriz. Borçalı Türklerinin bu güne kadar hem Türkiye'de hem de Azerbaycan'da Gürcistan'ın gönüllü diasporası olduğunu görmekteyken,  bu engelleme ile bu misyona büyük darbe vurmakta olanlar,  Gürcistan üst makamları tarafından uyarmalı ve bu hatanın düzeltmesini bekliyoruz. Tarih boyu Gürcülerle ortak yaşam ve kaderi paylaşan, dışarıdan Gürcistan aleyhine getirilen tüm tekliflerin karşısında olan Borçalı Cemiyeti ve Borçalı Türklüğü, Azerbaycan ve Türkiye arasında her zaman köprü konumunu ve de Gürcistan'ı bu iki ülkemizden ayrı görmeden geleceğine yön vermeğe çalışmaktadır. Arzumuz ve temennimiz, soydaşlarımızın bu duygularının zorlanmamasıdır. Hiçbir dayatmanın hiç kimseye yarar getirmeyeceğini bilen, aklı başında Gürcü yetkilileri bu konuda duyarlı olmaya davet ediyoruz. Son olarak buradan bizleri bölme çalışmaları yapanlara da bir çift sözüm var; sizler şahsi menfaatleriniz için milletin menfaatlerini ayaklarınız altına almış bulunmaktasınız. Engin bilgi ve sağlam karar sahibi bu halkın sizlere gereken cevabı vereceğini düşünüyorum...  

Ömür elə gödəkdir ki…

Hərdən mənə elə gəlir ki, ətrafımda olan insanları öz məsləhətlərimlə yoruram, bezdirirəm. Axı neyləyim ki, mən də belə bir xislətin yiyəsiyəm. Qarşımda soyuqqanlı, qayğısız, nadan bir insan durursa, buna qarşı laqeyd, biganə ola bilmirəm. Bu hal özümdən asılı deyil. Məni yaradan belə yaradıb.Belə məqamlarda içimdə olan xoş məramlı siyasətimi yaxşı mənada işə salıram. Nə olursa olsun Onları sözümlə, söhbətimlə cəlb etməyə çalışıram. Danışdıqlarım istənilən mövzuda ola bilər. Əsas məqsədim bu söhbətlərin gözəlliklə bitməsidir. Neyləyim, mən də bu cür yaşamağı özümə borc bilirəm. Əgər söylədiklərim, məsləhətlərim kiməsə zərrəcə də olsa kömək olursa, o məqamda özümü çox rahat hiss edirəm. Yer üzünün bəxtəvər bəndəsinə çevrilirəm.Yox, əgər qayğıyla verdiyim məsləhət həmən insanın qarşısından yel olub keçirsə bir anlıq acizləşirəm. Niyə də bu gözəl ömrün tam mənasını dərk edib insanlığa xas olan ümman keyfiyyətlərlə yaşamayaq. Ölümün bir addımlıqda olduğunu əksəriyyətimiz unuduruq. Axı olumla-ölümün arasında çox az bir məsafə var. Niyə də tanrının verdiyi bu cəfalı yolu aydın, mənalı yaşamayasan. Sevgiylə, məhəbbətlə, ürəklə. Mən çox istərdim ki, insanlar bir-birinin fikirlərini, məsləhətlərini dinləməyi bacarsınlar. Dəyərli sözlərdən nəticə çıxarmamaq günahdır. Mənim arzum, diləyim bir-birimizə dəstək olmaq, dostcasına yanaşmaqdır. Gəlin bir-birimizi dinləməyi bacaraq. Niyyətlərimizi sevgiylə cücərdək, saflıqla yetişdirək. Dünyamız dolğun ruhumuzla, təmiz nəfəsimizlə ətirlənsin. Enişli-yoxuşlu ömrü mənalı yaşayaq. Çox illər bundan əvvəl yazdığım "Ömür elə gödəkdir ki" adlı şeiri sizə ərməğan edirəm. Gözünü aç, dünyaya bax, Düzləri gəz, dağlara qalx, Al laləmi sinəsi dağ, Ömür elə gödəkdir ki.   Əl uzatma namərd ələ, Çalış düşmə dildən-dilə, Yaşa baxma elə-belə, Ömür elə gödəkdir ki.   Namərdi döndər yolundan, Yıxılanın tut qolundan, Hal-əhval tut sağ-solundan, Ömür elə gödəkdir ki.   Gözəllərin könlünü al, Qocaları gəl razı sal. Anaların qadasın al, Ömür elə gödəkdir ki.   Bəyazıyır saçım yaman, Kövrəkliyim vermir aman, Dinir həyat,dinir zaman, Ömür elə gödəkdir ki.          

Azərbaycan teatrının tarixi yaddaşı- ARAŞDIRMA

Azərbaycan teatrının yaranma tarixi 1873-cü ilə təsadüf edir. M.F.Axundovun "Lənkəran xanın vəziri" və "Hacı Qara"  tamaşaları 1873-cü ilin mart və aprel aylarında Bakıda səhnəyə hazırlanıb. H.Zərdabinin təşəbbüsü, N.Vəzirov və Ə.Adıgözəlovun yaxından iştirakı ilə realni məktəbin şagirdləri tərəfindən göstərilən bu ilk tamaşalar, həvəskar tamaşalar olmasına baxmayaraq milli teatrın yaranması üçün qüdrətli təkan idi. Maraqlısı odur ki, Azərbaycan teatrının yaranmasında dövrün öndə gedən ziyalılarının böyük rolu olub. Hətta teatr sənətinə dəxli olmayan ziyalılar belə milli teatrın yaranmasında-tamaşaların hazırlanmasından tutmuş aktyor işlərinə qədər-böyük səylə çalışıblar. Təsəvvür edin ki, dövrün ziyalıları, sonralar Qori seminariyasını bitirən müəllimlər Şuşada, Naxçıvanda, eyni zamanda  başqa şəhərlərdə tamaşalar hazırlayır, hətta həmin tamaşalarda "aktyor" kimi çıxış edirdilər. Xatırladaq ki, Azərbaycanın sənət ocağı hesab olunan Şuşada  ziyalı qüvvələri Yusif bəy Məlikhaqnəzərovun rəhbərliyi ilə klublarda və Xandəmirovun teatrında müntəzəm surətdə tamaşalar təşkil edir, M.F.Axundovun komediyalarını ("Xırs-quldurbasan", "Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah") oynayırdılar. Xatırladaq ki, 1876-cı ildən etibarən M.F.Axundovun komediyaları Tiflisdə də Azərbaycan dilində  nümayiş olunmağa başlayıb. Azərbaycan teatrının yaranmasında, formalaşmasında böyük əmək sərf edərək adlarını teatr tarixinin yaddaşına əbədi olaraq həkk edən ziyalılara gəlincə isə onlardan N.Vəzirov, B.Bədəlbəyov, Ə.Vəlibəyov, F.Köçərli, H.Sarıcalinski, Muxtar Muradov, İ.Şəfibəyov, xanəndə Cabbar Qaryağdıoğlu (Şuşa), M.Sidqi, Mirzə Ələkbər, dramaturq E.Sultanov (Naxçıvan), R.Əfəndiyev (Nuxa) və digərlərinin adlarını misal çəkmək olar. Onu da qeyd edək ki, Azərbaycanın şəhərlərində fəaliyyət göstərən teatr həvəskarlarının tədricən Bakıdakı teatr xadimləri ətrafında bir araya gəlməsi 70-80-cı illərə təsadüf edir. Məhz bu baxımdan paytaxtdakı teatr həyatı 80-ci illərin sonuna doğru yenidən canlanmağa başladı. Bunun nəticəsidir ki, az bir zamanda Bakıda teatr kollektivləri yaranmağa başladı. Yeni yaranan teatr kollektivlərinə rəhbərlik edənlər zamanla dəyişirdi. 1887-ci ildən etibarən Bakıdakı teatr dəstəsinə H.Mahmudbəyov, S.M.Qənizadə və N.Vəliyev başçılıq etməyə başlayır. Təbii ki, zamanla olan bu dəyişiklik teatrın inkişafına xidmət edirdi. Məsələn, 1887-ci ildə olan teatr rəhbərlərinin fəaliyyəti nəticəsində həvəskar teatr dəstəsini daha da inkişaf etdirərək truppa halına saldılar. Və bu truppa 1888 ildən etibarən müstəqil teatr kollektivi olaraq fəaliyyət göstərməyə başladı. Qeyd edək ki, Azərbaycan teatrında səhnə realizmi tələblərinin həyata keçirilməsi 1890-cı illərə təsadüf edir ki, bunda da Nəriman Nərimanovun böyük rolu olub. Belə ki, N.Nərimanov Azərbaycan teatrının ideyaca sağlam bir istiqamətdə inkişaf etməsində xüsusi əmək sərf edib.  O, teatrdan tribuna kimi istifadə edir, çünki teatr vasitəsilə fikir çatdırmaq imkanlarının daha geniş olduğuna inanırdı. Məhz bu baxımdan teatra ictimai şüurun inkişafı və zamanın ön önəmli ideyalarını yaymağın mühüm vasitələrindən biri kimi qiymət verirdi. O da təsadüfi deyil ki, N.Nərimanov o dövrdə  ziyalı gəncləri aktyor truppasına dəvət edirdi, hətta bununla kifayətlənməyib özü də bir çox tamaşalarda baş rolları oynayırdı. Göründüyü kimi Azərbaycan teatrı məhz hər sahədə çalışan ziyalı təbəqənin sərf etdiyi əmək nəticəsində bu günə gəlib çıxıb. 1896-cı ildə Həsən bəy Zərdabi Bakıda "Birinci müsəlman dram truppası" adlı ilk peşəkar teatr kollektivini təşkil etdi. 1897-ci ildə isə Bakıda ilk dəfə olaraq "Artistlər ittifaqı" yaradıldı. Onu da qeyd edək ki, inqilaba  qədər olan Azərbaycan teatrının repertuarı milli dramaturqların - M.F.Axundov, N.Vəzirov, N.Nərimanov, Ə.Haqverdiyev, C.Məmmədquluzadə və başqalarının pyeslərindən tərtib olunur, həmçinin rus (N.V.Qoqol, İ.S.Turqenev, L.N.Tolstoy) və Qərbi Avropa (V.Şekspir, F.Şiller, H.Heyne, J.B.Molyer) klassiklərinin əsərləri ilə zənginləşdirilirdi. Bu da səbəbsiz deyildi, bəhz etdiyimiz yazarların yazı gücü millətçilik, dövlətçilik ideyalarından çıxış etməklə yanaşı, ifşaedici xarakter də daşıyırdı. Dövrün problemli məqamlarını yazı dilində qabartmaq yazarkən nə qədər asan başa gəlirdisə, onu yaymaq, hətta sonrakı prosesdə səhnələşdirərək geniş tamaşaçı kütləsinə təqdim etmək bir çox çətinliklərə qarşı çmıxmaq demək idi, təqzyiqlərlə mübarizə aparmaqdan ibarət idi. Azərbaycan teatrı yarandığı ilk illərdən maarifçilik və demokratik ideyalara sadiq qaldı. Bunun nəticəsidir ki, M.F.Axundovun komediyaları ilə yanaşı, N.Vəzirovun "Müsibəti Fəxrədin", "Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük", Ə.Haqverdiyevin "Dağılan tifaq", "Bəxtsiz cavan", "Ağa Məhəmməd şah Qacar", N.Nərimanovun "Nadanlıq", "Nadir şah" pyeslərində feodal adətlər, mülkədar-kapitalist quruluşunun zülm və despotizmi cəhalətpərəstlik böyük cəsarətlə ifşa olunurdu. "Müsəlman dram artistləri" şirkətinin yaradılması 1906-cı ildə Bakıda teatr xadimi C.Zeynalovun rəhbərliyi baş tutdu. Bildiyimiz kimi keçən əsrin əvvəli təqiblərlə, təzyiqlərlə dolu olan bir başlanğıc kimi tarixin yaddaşına yazılıb. Təsəsvvür edin ki, teatr yarananda nə qədər təzyiqlər olub, bundan başqa maddi çətinliklər də iş prosesinə mane olurdu. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, yəni, təqiblər, maddi çətinliklər nə qədər çox olsa da yeni yaradılan "Müsəlman dram artistləri" şirkəti ardıcıl olaraq tamaşalar hazırlayıb təqdim edir və əlbəttə ki, repertuarını genişləndirirdi. Həmin illərdə Bakının rayonlarında dram dərnəkləri və teatr truppaları təşkil edildi. Misal olaraq "Balaxanı dram dərnəyi" və "Həmiyyət" dərnəyini qeyd etmək olar. O dövrdə "Təkamül" qəzeti yanında yaradılmış "Həmiyyət" truppasının heyətində təşkilatçısı M.A.Əliyevdən başqa Ə.Rzayev, C.Hacınski və b. fəaliyyət göstərirdi. Truppanın üzvləri sadəcə tamaşa hazırlamaqla kifayətlənmir, eyni zamanda hazırlanan tamaşalara tamaşaçı da cəlb edirdilər. Təbii ki, o illərdə mövcud olan əsas problemlərdən biri də  teatr truppası üçün bina tutmağa vəsait çatışmamazlığı idi. Bina olmayınca, tamaşanın göstərilməsi üçün uygun məkan da olmur ki, bu da bir çox çətinliklərin yaranmasına səbəb olurdu. Məhz buna görə tamaşalar ticarət passajının "Qranvio" adlı salonunda verilirdi. Xatırladaq ki, N.Nərimanovun "Nadanlıq" pyesi də ilk dəfə olaraq həmin salonda təqdim edilib. Dövrün təzyiqlərinə baxmayaraq nəhayət 1905-ci il inqilabından sonra Bakıda bir sıra cəmiyyətlər yaradılmasına icazə verilir ki, bu da gizli gizli fəaliyyət göstərən cəmiyyətlərin qarşısısnda olan bütün maneələri aşmasına böyük təkan verir. Həmin ərəfədə "Nicat" mədəni-maarif cəmiyyəti də fəaliyyətə başladı ki, 1907-ci ildə bu cəmiyyətin yanında teatr truppasının təşkil edilməsi həmin dövr teatr həyatında mühüm rol oynadı. Yeri gəlmişkən, 1908-ci ildə "Nicat" cəmiyyəti yanında H.Ərəblinski, S.Ruhulla, Ə.Vəli kimi peşəkar aktyorları birləşdirən vahid dram truppası yaradıld. Daimi qarderobu, rekviziti olan truppa həftədə bir-iki dəfə Tağıyev teatrında, həm də fəhlə rayonlarında tamşalar təqdim etməyə başlayır. Ə.Haqverdiyevin "Bəxtsiz cavan", "Ağa Məhəmməd şah Qacar", N.Nərimanovun "Nadir şah", N.Vəzirovun "Pəhləvanani-zamanə", Ş.Saminin "Qaveyi ahəngar", F.Şillerin "Qaçaqlar", N.Neynenin "Əlmənsur", V.Şekspirin "Otello", J.B.Molyerin "Zorən təbib", N.V.Qoqolun "Müfəttiş", "Evlənmə", L.N.Tolstoyun "Əvvəlinci şərabçı" kimi pyesləri məhz bu dövrdə Azərbaycan teatrının repertuarında mühüm yer tutdu. Əslində bəhs etdiyimiz pyeslərin əksəriyyəti uzun illər, hətta bəlkə bir əsr teatrlarda dəfələrlə müraciət olunaraq səhnə həllini tapıb. Doğrudur illər keçdikcə pyeslərə olan münasibət bir qədər dəyişdi, yəni müasirlik əsas götürülərək hadisələrə fərqli yanaşmalar oldu, ancaq nə olur olsun pyeslərdə olan ana xətt, yəni yazarın qələmə aldığı kimi əsas mərkəz nöqtə saxlanıldı ki, bu da mütləqdi. İllər keçdikcə teatr sənətinə olan maraq artırdı ki, bu da inkişafa doğru gedən bir yolun başlaanğıcı hesab olunurdu. 1910-cu ildə "Səfa" adlı yeni mədəni maarif cəmiyyəti və onun yanında teatr şöbəsi yaradılması da inkişafdan xəbər verirdi. Doğrudur "Səfa" cəmiyyətinin dram truppası "Nicat"a nisbətən xeyli zəif idi, ancaq zaman keçdikcə zəif cəmiyyətlər güclü cəmiyyələtə birləşərək fəaliyyətini daha da gücləndirirdi. Bu bir daha sübut edirdi ki, məqsəd sadəcə teatrın inkişaf etdirilməsidir. Bu baxımdan "Nicat"ın aktyorları az bir zamanda tədricən "Səfa"ya keçməyə başlayır. Cəmiyyətin işində D.Bunyadzadə, şair Səməd Mənsur, aktyorlardan C.Zeynalov, A.M.Şərifzadə fəal iştirak edir, teatr tamaşalarına "Nicat"dan H.Ərəblinski, M.A.Əliyev, S.Ruhulla, H.Sarabski və b. tez-tez dəvət olunurdular. Onu da qeyd edək ki, "Səfa" cəmiyyətinin truppası tamaşa verməklə yanaşı, eyni zamanda teatın həyatı ilə bağlı mədəni-maarif işləri ilə də məşğul olurdu. Truppanın 1910-cu ildə  C.Zeynalovun səhnə fəaliyyətinin 25 illiyini, 1911-ci ildə M.F.Axundovun anadan olmasının 100 illiyini, 1913-cü ildə isə N.Vəzirovun ədəbi fəaliyyətinin 40 illiyini təntənə ilə qeyd etməsi buna canlı misaldır. Bundan başqa  "Şəfa" truppası Azərbaycanın şəhər və kəndlərində, hətta Güney Qafqaz, Orta Asiya, İran şəhərlərində, Həştərxanda, Kazanda və s. yerlərdə qastrol tamaşaları da təşkil edirdilər. Ümumiyyətlə götürdükdə isə "Nicat” və  "Səfa" cəmiyyətləri Azərbaycan teatrının təşkilat və yaradıcılıq baxımından gücləndirilməsində müəyyən rol oynayıb.            

Tarih tekerrür mü ediyor?!

19.Yüzyıl ortalarında Rus çarlığı bir plan hayata geçirmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun üzerinden güneye inme planları nı uygulamaya koymuştur. Osmanlıya savaş ilan etmeden önce içindeki bir milyon Müslümanı Osmanlı topraklarına sürerek, zayıf Osmanlı ekonomisini çökertme planıyla işe başlamıştır. Bu planı göremeyen Osmanlı duygusal bir kararla Rusya'dan gelen toplulukları Anadolu'nun değişik yerlerine yerleştirerek, hem zayıf ekonomik yapısının biraz daha kötüleşmesine, hem de iç dengelerin bozulmasına sebep olmuştur. Ekonomik çöküntüyü tamamladıktan sonra Rus ordusu  doğudan Anadolu'ya, batıdan Balkanlara doğru harekete geçmiş ve Osmanlıya en ağır darbeyi vurarak, sonun başlangıcını hazırlamıştır. 1950 li yıllardı, Türkiye Cumhuriyeti  hükümeti bir karar almıştı. Geçmişte iç isyanlara karışanların ülkeyi terk edenlerine ve ülkenin isyandan uzak bölgelerine göçürülenlerine geri dönüş affı sağlanmıştı. İsteyen geri dönebilir, istediği yere yerleşebilirdi. Hatta bu dönüşler için her gelen aileye 800 tl (80 koyun değeri) de hazineden para yardımı yapılmiştır.  Bu durum ,İran'da, Irak'ta ve Suriye'de nüfus kayıtları olmayan, doğru dürüst yaşam hakkı verilmeyen, onbinlerle ifade edilen Kürt  ailelerin akın akın Türkiye'ye akmasına sebep olmuştur. Demokrat Partinin seçim manevrası olarak yapılan bu hamle, Türk kimliği üzerine kurulmuş olan bu ülkenin demografik yapısını bir anda ters-yüz etmiştir. Bu günlerde yine yukarıdakilerin benzeri bir durumla karşı karşıya bırakılmış bulunmaktayız. BOP diye bilinen bir projenin işlenmekte olan son halkası, Suriye üzerinden hayata geçirilmektedir.  Ortadoğu'da cahil bırakılan halkların üzerinden, batı servislerinin eliyle uygulanmakta olan iç savaş senaryolarının sonucu olarak, yaşanır olmaktan çıkarılan Suriye'nin sivil halkları adeta Türkiye'ye zorla sürülmüştür. Bu halklarla tarihi ve kültürel bağlarımızın olması sebebi ile duygusal bir karar verme aşamasındayız. İşte! Yukarıda sözünü ettiğim oyun yine sahneye konulmaktadır. ekonomisi zaafiyet içinde olan Türkiye Cumhuriyeti'nin öncelikli olarak ekonomisini çökertme planının ilk aşaması uygulanmaktadır.  Üç milyon suriyelinin  yıllardır ülkemizde barındırılması ve bu gün de  vatandaş  olarak alınması, Türkiye'yi çökertme planının bir parçası gibi görünmektedir. Tüm bunları kaleme almış olmam, her hangi bir siyasi taraf olarak değil veya partizanca bir çalışma olarak algılanmasın; hatta halklar arasında ayrıştırmak adına bir çalışma olarak düşünülmesin. Şayet, öyle bir düşüncemiz olsa, Türk kimliği üzerine kurulmuş olan bu ülkeye Türk kimliği ile gelen ve vatandaşlık talebinde bulunan binlerce aydın ve entellektüel tanıdığımın kabul edilmediğini de geniş bir şekilde işleyebilirdim. Bu gün ülke olarak garantörü olduğumuz Nahçıvan bölgesinden bu ülkede aşı-ekmeği için bir şekilde  kaçak olarak yaşamakta olan ailelerin çocuklarının yıllardır eğitime katılmadığını bilen birisi olarak da kaleme almadım. 1933 yılında kanun nezdinde çıkarılmış olan bir kararnamede "ülke sınırlarından giriş yapan ve Türk olduğunu ifade eden her kes vatandaşlığa kabul edilecektir." sözünü de dikkate almak gerektiğini dile getirmedik. Şu anda mevcut gerçekler üzerinden ve de gelecekte neler olabileceği  varsayımından yürüyerek sonuçları ortaya koymaya çalışmaktayım.  

Güneyden bir Samed geçti…

Samed Behrengi, 24 Haziran 1939 yılında Tebriz'in yoksul ailelerinden  birinde dünyaya geldi .  Kim bilebilirdi ki, mücadelelerle dolu kısacık bir hayat yaşayacak. O kısacık hayatına, bir çoklarının uzun ömründe yapamadıklarını  sığdıracak. Samed Behrengi, herkes gibi doğup-yaşayıp çekip gitmedi... Hatta, bu gün bile ölümü sırlarla kaplı kalmış değerli bir kalem ustasıdır ve eserleri ile yaşamaktadır. Adını ilk kez öğretmen olarak çalıştığım yıllarda duymuştum.  O' nu yazdığı "Küçük Kara Balık" adındaki hikayesi ile tanımıştım. Mesleğim gereği, öğrencilerime uygun ve okuduğunda keyif alacakları hikayeleri  araştırırken yukarıda sözünü ettiğim hikâyesini elime aldığımda kullanılan dili beni mest etmişti. Hakkındaki bilgileri okuduğumda bende biraz daha merak uyandırmıştı. Güney Azerbaycanlı olduğu ve de köy köy dolaşıp öğretmenlik yaptığı aynı zamanda halk hikâyelerini derleyip,  bu gün Türkiye Cumhuriyetinin okullarında okutulacağını nereden bilebilirdi ki ? O, aklının kestiği  günden halkının ve kültürünün hırpalandığına şahit olmuş ve kalemi ile bu mücadelenin bir parçası oluvermişti. Ömrünün kısa olacağını sanki hissetmiş gibi yoğunluklu olarak hikayelerini yazmakla meşguldü. Yaşadığı  dönemde İran'da inanılmaz şeyler olmuş , bir yıllık bağımsızlığını yaşayan "Güney Azerbaycan" 1946 yılında Sovyetlerin satışı ile Amerikan destekli İran ordusu tarafından adeta felç edilmişti. İşte! O yılları yaşamış olan Samed Behrengi, kalemini halkının emrine sunarak adeta, haksızlıklara karşı başkaldırının ve itirazın sembollerinden birine çevrilmişti. Yazmakta olduğu her hikaye toplumuna bir ders niteliğindeydi. İran'da artık en çok okunan hikâyecilerden birisi olmuştu. Bu durum karşısında İran istihbaratı da boş durmuyor, Samed Behrengi'yi gölge gibi takip edilmekteydi.  Dünyada "sol" rüzgarlarının estiği yıllardı. İnsanların eşitliğinden dem vurulmakta bir çok azlıklara bile bağımsızlık verilmekteydi. Oysa yaşamakta olduğu azınlığın çoğunluğa hakim kılındığı ülkesinde, milleti için istediği çok şey değildi.  Sadece eşit vatandaşlar olarak, kendi kültüründe yaşama arzusuydu Samed'in.  Eline silah almayı sevmezdi, onun silahı kaleminin keskinliği idi. Fars rejiminin bu kaleme tahammülü yoktu, Samed'i de silahla yok etmediler... 31 Ağustos 1967 günü  28 yaşında bir haber geldi ki, Samed Behrengi Araz'da boğulmuştu.  Çok iyi yüzme bilmesine rağmen  kayıtlara, Aras'ın debisinin en düşük olduğu bir zamanda  boğulma olarak kayıtlara geçmişti... O kısacık ömründe tarihe keskin hatları ile iz bırakan Samed Behrengi, bu gün dünyanın bir çok dillerine çevrilmiş ve bir çok ülkenin okullarında okutulmaktadır. Böylesine değerli bir yazarımız adına tek tesellim; tüm eserlerini öğrencilerime set olarak alıp okutmak olmuştur. Güneyli Samed Behrengi'yi, Kuzeyli Mikail Müşfik'in talihine benzetirim. Az ömürlerinde toplumlarına her ikisi de çok şey bırakmışlardır. Her ikisine de Allahtan rahmet diliyorum. Buradan bir söz de onun eserlerini Türkçeye aktaran, İldeniz Kurtulan'a açmak istiyorum. Sayın İldeniz Kurtulan, bir dantel titizliğinde böylesine değerli bir yazarın eşsiz eserlerini Türkçemize kazandırarak, büyük hizmet etmiştir. onu da buradan rahmetle anıyorum.    

Yol göstərək

Mənə elə gəlir ki, insanlar bir-birlərinə mərifətlə, sevgi və hörmətlə yanaşsalar dünyamız daha da rahat və gözəl olar. Elə anlar olur ki, insanlar bir-birlərinə məsləhət verməkdən ehtiyat edirlər.hətda qorxurlar. Sözün düzü belə bir hal məni çox təəcübləndirir, düşündürür. Axı niyə onlar bir-birlərini dinləmək, başa düşmək istəmirlər. Əlbətdə fikirlər, düşüncələr müxtəlifdir. Mənim fikrimcə adamların bir-birinə məsləhəti, xoş bir davranış kimi qəbul olunmalıdır. Bir kəs tutduğu əməlin nə qədər mənasız olduğunu dərk etmirsə, niyə də mən onu başa salmayım, düz yola çəkməyim. Bu məsləhətlərin nəyi pisdir ki?! Əksinə, kimisə düz yola çəkib, azmağa imkan vermiriksə bu əməlin nəyi lüzumsuzdur. Həyat qəribədir. Enişi-yoxuşu, ağrısı-acısı. Eh.., bu həyatı anlamaq o qədər çətindir ki. Hərdən söylədiyin xoş kəlmə boğazdan keçmir. Acı zəhər kimi qəbul olunur. Bax, ən dəhşətlisi budur. Heç kim, heç kimi anlamaq istəmir. Belə bir abu havada nə qədər ağırlıq var. Mənim isə anlamım tamamilə fərqlidir. Nə olursa olsun mən öz missiyama hər an sadiq qalacam. Törədilən səhflərin qarşısından soyuqqanlı keçə bilmərəm. Axı şahidi olduğum nadanlığa göz yumuramsa, demək mən də günahkaram. Bilmirəm, başqa cür düşünmək mümkün deyil. Hər-halda mən belə fikirləşirəm. Əgər bədəndə sağlam ruh varsa başqa cür ola bilməz. Hər birimiz əl-ələ verib, qarşımızdakına dəstək olmağı bacarmalıyıq. Aydın ağılla, saf düşüncəylə. Yıxılanın əlindən tutub, yol göstəmək, məsləhət vermək bizə babalarımızdan miras qalan ən böyük var-dövlətdir. Bizlər bir-birimizi dinləməyi bacaraq. Bu günlə yaşamaq kifayət etməz. Hər an, hər gün sabahla yaşamağı bacarmalıyıq. Sabahımızı daha da gözəl qurmaq üçün. Əzizlərim sizlərə bir neçə könlümdən süzülən fikirlərimi çatdırmaq istəyirəm. Nadan Dünyadan bixəbər Kora bənzəyir. Salam İnsanlığın ilk pilləsi. Kəlam könül gözəlliyi. Paxıllıq insanı məhf edər. Qəlbin nuru insanı yaşadar. Xoş o günə ki, gözəlliyi anlayasan. Yoxsa yaşamağa dəyməz. Bədbəxt insan! Naqislik səni yıxdı. Heyf bu ömrə! Bu günüm ötdü. Sabahım yol ayrıcında, məni gözləyir. Ruhun azadlığı, varlığın təntənəsi. İnsanlığın açarı. Acizlik bədbəxtliyin astanasıdır. Yazıqlar olsun! İnsanları sev ki, Seviləsən. Həqiqətin acısı Yalanın şirinliyindən önəmlidir. O pənah gətirdi. Sən könlünün qapısını aç. Nura boyan. Düşmənimdən qorxurdum. Dostumdan zərbə aldım. Təzada bax! Arif ol. Rəhimdil ol. Yolun azanlara yol göstər. Yolun uğurlu olsun.

Kasıbın balası darda, varlının balası harda?!..

I YAZI Əslində kasıb-varlı deyə bir şey yoxdur, çünki nəticə etibarilə insanoğlu bu dünyaya heç nəsiz (lüt-üryan desək, bəlkə daha yaxşı çıxar) gəlib, heç nəsiz də gedir. Yəni, atalarımızın dediyi kimi, dünyanın malı elə dünyada qalır. Belə olan halda hansı varlı-kasıb söhbəti ola bilər ki?! Bütün bunlar haqlı fikirlər, ancaq həyatın bir həqiqəti də var ki, prinsip etibarilə həmin həqiqət qaçınılmaz olaraq qalır. 50-70, bəlkə daha artıq ömrü yaşamaq məcburiyyətində qalan insanoğlu bu illər ərzində dövləti, milləti üçün çalışdığı kimi, ailəsi üçün də çalışıb maddi çətinliklərdən çıxmaq məharətini göstərməlidir. Sual ola bilər ki, yaşanan ömür niyə məcburiyyət olsun? Bu sualın cavabı mövzumuzun istiqamətini bir qədər uzaqlara götürə bilər, çünki suaalın cavabı dərinliklərdə-həyatınn fəlsəfəsində. Bu baxımdan sadəcə qısa cavab verməklə kifaayətlənmək istərdim-Allahın istəyi ilə yaranan bu həyat qaçınılmaz olduğu kimi, insanoğluna verilən ömür də bir məcburiyyərtdir. İstədik-istəmədik bu ömrü yaşamalıyıq. Mətləbdən uzaqlaşmayaq...2016-cı il başladığı zaman hamı qənaət rejiminə olan keçid üzərində kökləndiyi üçün qarşıda bizləri nə gözlədiyindən xəbərsiz halda çörək dalınca düşdük. Bu fikir bir qədər loru dildə çıxsa da, o da bir həqiqətdir ki, həyatımız boyunca elə çörək dalınca qaçırıq. Necə deyərlər, yaşamaq üçün yemək və ya yemək üçün yaşamaq. Bu da bir qədər mübahisəli fikir olaraq qalır. Uzun sözün qısası, çörək dalınca düşə-düşə, qonşudan, qohumdan uzaq düşdük, çağrılan dəvətlərdən boyun qaçırdıq, süfrə başında oturarkən bir tikə çörəyi belə qorxu altında yeyər olduq. Halal süfrə dediyimiz o bərəkətli söz zamanla şifahi danışıq dilimizdən uzaq düşdü. Əslində bir tikə çörək üçün gecəsini gündüzə qatan kasıb yazıq, elə yenə də halal süfrə arxasında oturur, ancaq onu belə itirəcəyindən qorxur. İnsanlarımız qorxaqlığamı alışdı, ya bəlkə qorxaqlıq bizlərə alışdı, onu tam əminliklə demək çətindir, ancaq bir tək bildiyimiz var, zaman artıq həsrətində olduğumuz, bəlkə arzulayaraq görmək istədiyimiz zaman deyil. Zaman güclü-gücsüz zamanıdır. Kasıb sözü də artıq tamamilə arxa plana keçib. Var “qoçular” və “yazıqlar”...Ancaq hər ikisi də gördüyünüz kimi dırnaq arasında olanlardı. Çünki nə “qoçu” bildiyimiz qoçulardan deyil, nə də “yazıq” o yazıqlardan deyil. Bir qədər də açsaq, hazırda pulun gücünə güvənərərk “qoçu”luq edənlər  olduğu kimi, maddi çətinlikdən “yazıq”laşanlar var. Məsələnin daha qəliz bir tərəfi var. Bildiyiniz kimi son illərdə müsəlman ölkələrində olan haqsız müharibələrə görə şəhitlərin sayı bilinməz olub. Qonşu Türkiyəda baş verənlər, Suriya torpaqlarındakı faciə, elə öz ölkəmizin illərdir erməni işğalçıları  tərəfindən çəktikləri və s. kimi məqamlar var ki, günlər keçdikcə daha da sanki kor düyünlə dolanmaqdadır. Və bütün bu məqamlarda da elə bütün zərbələrdən sadəcə kasıb təbəqə əziyyət çəkir. Qaçqınlar içində belə pulu olanlar o an problemlərini həll etdilər, ancaq minlərlə qaçqınlar qışın soyuq aylarında son çarə olaraq sığındıqları sularda məhv oldular. Savaş meydanında da eyni şeylər təkrar olundu. Şəhitlərin hamısı kasıbın balaları...Sözün bitdiyi yer olsa da bəzi məqamlara aydınlıq gətirməmək günah olardı. Necə olur ki, mənsub olduğun ölkənin, millətin sərvətlərindən söz düşəndə yalançı vətənpərvərlər meydanda olur, ancaq mövzu torpaq uğrunda döyüşdürsə, o zaman kasıbın balası meydanda tək olduğunu anlayır. Necə olur ki, yağı, balı, qaymağı varlı balası yeyir, kasıb çəkdiyi zəhmətin sayəsində bir tikə çörək tapanda sevinir. Necə olur ki, varlının balası ipək yorğan-döşəkdə, dayələrin əhatəsində, barmağının ucuna iynə batsa(misal üçün) ölkənin ən güclü həkimlərinin nəzarətində böyüyür, ancaq kasıb balası evin damından yağan yağışın islatdığı nimdaş yataqda bir qarnı ac, bir qarnı tox ağlayaraq yuxuya gedir, xəstələndiyi zaman isə(onsuzda belə yaşayış tərzində sağlam olmaq mümkün deyil) qiymətləri od tutub yanan xəstəxanaya belə gedə bilmir, getsə nə xeyri, pulsuz xəstəyə baxan kimdir ki?! Kimə şikayət etsin bu kasıb, kimə dərdini desin? Dünyanın bu haqsızlığı qarşısında kiminsə söyləyəcək hər hansı bir fikri var görəsən? Ancaq çox xahiş edirəm heç kim deməsin: HESAB GÜNÜ var...Gəlin o biri dünyanın işinə qarışmayaq, hər şeyin hesabı bu dünyada olmalıdır. Axı, kasıbın balası darda, bəs varlının balası harda?!        

Azerbaycan ekonomisinde zaafiyetler

Bir eğitimci olarak, alanım dışında bir konuyu ele almak istiyorum. Ekonomi, ülkelerin ve milletlerin değerlerinin yabancılaşmaktan korunabilmesi için  öncelikli olarak, toplumunu eğitmeli ve ekonomisini güçlendirmelidir. Aksi taktirde egemen güçlerin oyuncağına çevrilirler. Günümüzde bunun çevremizde örnekleriyle yaşamaktayız. Güçlü bir ekonomik yapı  hem özel sektör hem kamu sektörlerinin canlı tutulması ile oluşur. Hatta, gelir alanlarını da çeşitlendirmek gerekir. Şayet öyle olmazsa, bu günkü durum kaçınılmaz olur. Tek kalem gelir tarzı ile yürümekte olan Azerbaycan Ekonomisi, tüm enerjisini Petrol ve doğal gaza gelirlerine bağlarsa, global sistemde petrol inikasları Azerbaycan ekonomisini  agresif tansiyonlu hastaya çevirir. Her enerji değerleri düştüğü zaman ekonomi de git-geller yaşar ki bu da girişimcilerin güvenini kaybetmesine sebep olur. Oysa Azerbaycan'ın çok verimli toprakları var ve geleceğin  en geçerli gelir kalemi olarak tarım üretimi gelecektir.  Toplumu top yekün üretime katmanın en doğru yolu da tarım politikalarını dengeli bir biçimde yürütmektir. Tarımda verimliliği artırmak, ihracat kalemlerinden birisi de tarım ürünlerini yapmaktır. Bu gün yanı başındaki Rusya tarım ürünlerini ihraç edebileceği en geniş pazar olarak Azerbaycan tarımının ürettiklerine muhtaçtır. Rusya'nın dış pazarlardan ithal edeceği hiçbir ürün Azerbaycan maliyetleri kadar düşük olma şansına sahip değildir.  Ayrıca Turizm potansiyelini de harekete geçirmelidir ki tarihi dokusu ve bozulmamış doğası ile turizmi de gelir kalemlerine katmalıdır. Turizm konusunda dikkat etmesi gereken bir nokta var ki, maliyetleri kontrol etmelidir ve rekabet gücünü artırmalıdır. Bu gün Türkiye'den Avrupa'ya giden bir turist bir haftalık paket turuna, gidiş-dönüş biletleri de içinde 600 euro öderken, Azerbaycan' gelen bir turist aynı süre ve şartlarda 1000 euro ödemek durumunda kalmaktadır. Bu da Azerbaycan'ın turizmde rekabet gücünü elinden almaktadır.     Azerbaycan'ın tüm yükünü petrol ve doğalgaz gelirlerinin üzerinden almalıdır. Yukarıda sözünü ettiğimiz alanları aktif hale getirdikçe, ekonomisini kırılganlıktan kurtaracağı gibi, işsizliği de ortadan kaldırmış olacaktır.  Umarım, sözünü ettiğimiz konularda Azerbaycan Hükümeti de makul çalışmalar yapar ve milyonlarca insanımızın ekmeğini dışarılarda aramasının önünü kesmiş olur.

O günlər

Qəribədir yaş ötdükcə keçən günləri daha da tez-tez xatırlayırsan. Xəyalların sirli-sehirli qanadında haralara yol açırsan. O günlərin şirin-şəkər xatirələri bizi çox uzaqlara aparır. Yeni-yetmə dövrümüzün nağıllı, al-əlvan rəngli dünyası qayğısız ömrümüzün naxışlarıydı. Uşaqlığımızın toy-büsatlı vaxtlarında adicə xoş söz, və ya ana-atamızın kiçik bir hədiyyəsi, ani qayğısı bizi xoşbəxt edərdi. Zərrə sevincimiz gözlərimizdə ümmana dönərdi. Sanki qarşımızda səadət dolu qapılar açılardı. Xoş keçən günlərimiz məhəbbətlə boynumuza sarmaşıb, bizimlə bərabər böyüyərdi. Sən demə atalı-analı, qardaş-bacılı günlərimiz ömrümüzün şahanə günləriymiş. Atamın zəhmiylə bərabər qənirsiz qayğısı, anamın həddən ziyadə təbiətinin yumşaqlığı, mehribanlığı bizləri necə də bəxtəvər edərdi. Qorxusuz, hürküsüzöz dünyamızın ağuşunda gözəlliklər içində böyüyərdik. Yaşadığımız iki otaq gözlərimizdə yarlı-yaraşıqlı, möhtəşəm bir saray idi. Evimizi, doğma ocağımızı çox sevərdik. Evimiz hər birimizin toxunulmaz qalası idi. Hər bucağı bizə əziz görünərdi. Mehriban, mələk üzlü anam hər birimizin nazını ayrı-ayrılıqda, min-bir həvəslə, şövqlə çəkərdi. Bizə həvəslə söylədiyi şirin-şəkər nağıllarına söz ola bilməzdi. Maraqla dinlədiyimiz nağıllar xoş niyyətlərdən, qəhrəmanlıqlarından, insanların bir-birinə dayaq olmalarından, bir sızlə əlçatmaz zirvələrdən danışardı. Bu gün ömrümün ahıl çağında o nağıllar üçün əziz anama minnətdaram. Sən demə anam bu yolla bizə tərbiyə, öyüt-nəsihət verərdi. Nə qədər bir-birimizə doğma, bağlı idik. Səadət dolu günlərimizin öz aləmi var idi. Ömrümüzün uşaqlıq çağları, qayğısız anları necə də ani olaraq ötüb keçdi. Hiss olunmadan.İndi isə, yaşımın dolğun çağında hər an o günlərin həsrətindəyəm. Hərdən elə olur ki, gözlərimi yumub, o günləri xatırlayıram. Əfsuslar olsunki, dadı-tamıyla fərqlənən o çağların bir də qayıtmayacağını bilirəm. Belə hallarda gücüm ancaq könlümdə qövr eyləyən kövrək şeirlərimə çatır. O Günlər Uşaqlığım yada düşür, Yada düşür ballı tamı. Gözlərimin önündədi, Atam, anam, hamı, hamı.   Atlanardıq, oynayardıq, Xoşbəxtliyin zirvəsində. İki bacı, bir qardaşın Əylənərdik gur səsində.   Öz dünyamız necə gözəl! Böyüyərdik yavaş-yavaş. Qorxutmazdı bizi heç vaxt, Nə davalar, nə də savaş.   Qaynayardıq, qarışardıq, Evimizin havasına. Bənzədərdim hər bucağın, Bir qaranquş yuvasına.   Bəxtəvərdim, bəxtəvərdim, Kaş ogünlər qayıdaydı. Saçlarıma sığal çəkib, Anam məni oyadaydı.   Ötüb keçdi xəyal kimi, Ha səsləyəm, gələn deyil. O günlərin tamarzısı. Kimsə bunu bilən deyil.